• Wat is NLP ?
• Voor wie, en voor wat is NLP ?
• Hoe is NLP ontstaan ?
• Waar is NLP op gebaseerd ?
• Is NLP alleen voor therapeuten en hulpverleners ?
• Wat betekenen de termen Neurologisch, Linguïstisch Programmeren ?
• Hoe is neurologie gekoppeld aan het wereldmodel van de mens ?
• Wat is plaats van de taal en het taalgebruik in NLP ?
• Wat wordt in de P van NLP bedoeld met programmeren?
• Wat is het belang van communicatie ?
• Is NLP manipulatief ?
• Wat zijn representatie-systemen ?
  

1. Wat is NLP ?

NLP, of Neurolinguïstische Programmering, is de studie van het mechanisme waar de mens gebruik van maakt bij het opdoen en genereren van subjectieve ervaringen, gedrag en communicatie. Dit mechanisme wordt via modellen in kaart gebracht, waardoor die modellen toegankelijk en overdraagbaar worden en zodoende door eenieder, via een set van technieken kunnen worden aangeleerd.
Anders gezegd: NLP is een methode die je leert je eigen brein te besturen.

2. Voor wie, en voor wat is NLP ?

NLP wordt gebruikt voor meerdere doelen:
• voor persoonlijke ontwikkeling: NLP geeft inzicht in de wijze waarop men zich heeft opgesteld in de wereld om zich heen. Door dit inzicht kunnen nieuwe doelen en keuzen om het leven te verrijken geformuleerd worden. Via NLP-technieken kunnen die in het leven geïntroduceerd worden en in de persoonlijkheid worden opgenomen.
• voor zakelijke communicatieve ontplooiing, o.a. ter verbetering van de omgang met personeel en collega’s, ter verhoging van vaardigheden als verkoop, vergadertechnieken, klantenservice, mensenkennis, enz.
• voor opvoeders en leraren: inzicht in verbale, non-verbale en communicatieve vaardigheden verhoogt de efficiëntie waarmee leerstof kan worden aangeboden. Door NLP-technieken te incorporeren in de stof wordt de leervaardigheid bij de studenten verruimd.
• voor hulverleners en counselors, die door middel van efficiënte methoden dieper inzicht kunnen verkrijgen in de psychische opmaak van hun cliënten, waardoor een ruimer palet hulptechnieken zich aandient.
• voor medici die angsten en onzekerheden bij patiënten beter kunnen gaan begeleiden, wat leidt tot een grotere ontspanning en een breder vertrouwen.

3. Hoe is NLP ontstaan ?

NLP is ontstaan in de jaren 70 door twee medewerkers van de universiteit van Santa Cruz: Richard Bandler en John Grinder. Zij trachtten modellen te ontdekken die inzicht zouden verstrekken waarom sommige mensen -onder gelijke omstandigheden- beter functioneren dan anderen. Hiervoor bestudeerden zij o.a. Milton Erickson, een bijzonder succesvolle klinische hypnotherapeut; Virginia Satir, een familie– en relatietherapeute met een enorm hoog succesgehalte; Fritz Perls, een van de grondleggers van de gestalt-therapie; Gregory Bateson, een geniale antropoloog en filosoof.

4. Waar is NLP op gebaseerd ?

De studies van Bandler en Grinder hebben geresulteerd in een aantal vooronderstellingen die aspecten beschrijven van het menselijk functioneren. Later hebben andere onderzoekers aanpassingen aan deze lijst aangebracht. Enkele van deze vooronderstellingen zijn:
• Iedereen leeft in een eigen, uniek wereldmodel.
• Mensen hebben alle hulpbronnen die zij nodig hebben om te veranderen in zich.
• Het gedrag dat iemand laat zien staat los van de intentie of doel dat achter dat gedrag staat. De intentie is altijd verondersteld als positief.
• Een mens maakt altijd de beste keuze die voor hem/haar op dat moment mogelijk is.
• Elk gedrag is bruikbaar in een of andere context.
• De betekenis van de communicatie is de respons die je krijgt.
• Mislukking bestaat niet; wel feedback.
• Als je blijft doen wat je altijd gedaan hebt, zul je de resultaten krijgen die je altijd gekregen hebt.
• Het meest flexibele deel van een systeem heeft het meeste invloed.
• De kaart is niet het gebied.
• Als er iemand iets kan, dan kan een ander dat leren.
• Alle gedrag is resulteert uit interne processen.
• Geest en lichaam zijn deel van een zelfde cybernetisch systeem.
• Flexibiliteit in gedrag resulteert in meerdere keuzen. Meer keuzen is beter dan minder keuzen.

5. Is NLP alleen voor therapeuten en hulpverleners?

NLP is een techniek, of een set technieken die door iedereen gebruikt kan worden om zichzelf, een ander of een situatie te beïnvloeden. Behalve om gedragsveranderingen te stimuleren kan NLP gebruikt worden om een rijker en bewuster leven te creëren. Hiervoor is geen therapeut noodzakelijk, maar een goede NLP-therapeut kan op de juiste plaats zeker voor een meer efficiënt en ingrijpend resultaat behulpzaam zijn.

6. Wat betekenen de termen Neurologisch, Linguïstisch Programmeren ?

Het menselijk functioneren verloopt via drie kanalen.
• Neurologisch: de wijze waarop innerlijke ervaringen via neurologische processen beleefd worden.
• Linguïstisch: de wijze waarop door middel van de taal communicatie tot stand komt, en
• Programmeren: de wijze waarop door de neurologische en linguïstische ervaringen generalisaties ontstaan die zich vormen tot een persoonlijk, subjectief wereldmodel.

7. Hoe is neurologie gekoppeld aan het wereldmodel van de mens ?

Onze waarneming functioneert door middel van de neurologische overbrenging en verwerking van hetgeen via de zintuigen wordt opgevangen. Via het ongelooflijk gecompliceerd mechanisme van ons zenuwstelsel wordt de zintuiglijke input overgezet in elektrische impulsen die op hun beurt getransporteerd worden naar ons centraal zenuwstelsel. Zelfs een oppervlakkige studie van dit mechanisme laat zien dat wat wij uiteindelijk beleven niet de ervaring is van de werkelijkheid, maar een neurologisch model van de werkelijkheid. Op zijn beurt veroorzaakt dit verschijnsel dat wij niet handelen naar de werkelijkheid, maar naar ons individueel model van de werkelijkheid.
Omdat elk mens van opmaak verschilt heeft elk mens een eigen wereldmodel en zal elk mens de wereld dus anders ervaren. Maar omdat ons neurologisch systeem meer overeenkomsten heeft dan verschillen hebben mensen wel gelijksoortige ervaringen. Deze overeenkomsten staan aan de basis van sociale en culturele assimilaties.

8. Wat is plaats van de taal en het taalgebruik in NLP ?

Een van de eerste conclusies van de studies van Bandler en Grinder was dat het gebruik van taal op een fundamentele wijze gekoppeld is aan onze gesteldheid. Niet verwonderlijk dat hun eerste boek inzicht verschaft over de wonderbaarlijke wederzijdse relatie van geest en taal: “De structuur van de magie”. In dit boek tonen Bandler en Grinder aan waarom en hoe taalgebruik zich bedient van meerdere niveaus van informatie: een oppervlakte– en een dieptestructuur. Hun “meta-model” van de taal helpt de dieptestructuur te ontdekken die verscholen ligt onder de oppervlaktestructuur. De dieptestructuur geeft de ware, onverbloemde inhoud weer van de geestelijke gesteldheid die meestal via aanpassingen wordt vervormd tot de structuur die aan de oppervlakte naar buiten komt via onze communicatie. Met deze processen vormt de mens zich een model van de wereld, dat daarom altijd subjectief is.

Bv. Wanneer iemand zegt: “Ik begrijp de dingen niet,” is dit de oppervlaktestructuur van een diepere structuur die uitdrukt: “Soms zijn er bepaalde dingen die ik niet begrijp.” Ook deze zin herbergt weer diepere structuren: die door middel van een vraagtechniek aan de oppervlakte kunnen komen. Men zou kunnen vragen aan deze cliënt: “Wanneer precies zijn die bepaalde dingen?”, en: “Wat bedoel je met ‘bepaalde’?”

Door vragen te richten naar het specifieke taalgebruik van de cliënt krijgt deze toegang en inzicht tot onbewuste lagen waar emoties en gevoelens huizen. Anders gezegd: de cliënt wordt bewust van diepere lagen van het eigen functioneren. Inzicht in eigen functioneren is een voorwaarde om tot een verantwoorde keuze voor verandering te komen.

Naast de linguïstische taal wordt in NLP ook op non-verbale taal geduid, zoals lichaamstaal, oogsignalen, enz.

9. Wat wordt in de P van NLP bedoeld met programmeren?

Het woord programmeren is als een computermetafoor. Het duidt op de wijze waarop wij ons wereldmodel omzetten in herkenbare en herhaalbare patronen en die als leidraad gebruiken om structuur te brengen in ervaringen met vergelijkbare inhoud. Patronen worden gevormd door waarnemingen en ervaringen te staven aan eerdere. Zo kunnen zij gerangschikt worden en op hun beurt ook weer als referentiemateriaal dienen bij nieuwe waarnemingen.

10. Wat is het belang van communicatie ?

Communicatie is het middel waarbij het ene wereldmodel gekoppeld wordt aan een ander. Hierdoor kan overdracht en begrip van modellen worden opgewekt. Begrip is de essentie van communicatie tussen verschillende wereldmodellen. Bij minder efficiënte communicatie ontstaat een verstoord begrip.
Veel van hetgeen wij communiceren gebeurt volledig buiten onze bewuste beleving zoals ideomotorisch gegenereerde bewegingen. Gesteld kan worden dat niet-communiceren onmogelijk is, maar dat efficiënt communiceren niet altijd plaats vindt. Hoe meer inzicht wij kunnen verkrijgen ten aanzien van onbewuste communicatie, des te alerter wij de complexheid van communicatie kunnen opvangen. Daarmee komen wij dichter bij de juistheid van de oorspronkelijke boodschap en zullen zodoende beter begrip kunnen ontwikkelen bij en voor de ander.

11. Is NLP manipulatief ?

Ja en nee. Iedere en elke techniek voor persoonlijke ontwikkeling kan manipulatief gebruikt worden Niet de techniek, maar degenen die de techniek toepassen zijn integer of manipulatief. NLP geeft toegang tot zeer diepe lagen van het menselijke bewustzijn en draagt daarom wel een expliciete mogelijkheid in zich om op een negatieve wijze te worden gebruikt. Maar er bestaat nog een extra positieve zijde. Uit ervaringen en studies blijkt dat over het algemeen de mens meer open staat voor positieve veranderingen dan voor veranderingen die hem in ontwikkeling terugvoeren naar een lager niveau. Dit houdt in dat de mens zich van nature afschermt tegen manipulatieve praktijken.

12. Wat zijn representatie-systemen ?

Een representatiesysteem is het voorkeurskanaal dat door iemand gebruikt wordt bij het opnemen en communiceren van informatie. Begrip van het gebruikte representatiesysteem geeft in hoge mate inzicht in het persoonlijk wereldmodel.
Vergelijk de volgende opmerkingen:
A. “Ik zie het niet meer zitten”
B. “Ik heb er geen enkel houvast meer aan”
C. “Alles klinkt even somber voor me”

De strekking van deze drie opmerkingen zijn vrijwel identiek, maar verwoord via andere zintuiglijke waarnemingskanalen. Persoon A gebruikt termen die op een visuele gewaarwording duiden, B gebruikt kinesthetische (tasten en voelen) en C gebruikt auditieve (gehoor) termen.
NLP stelt dat communicatie efficiënter zal verlopen wanneer representatiesystemen op elkaar worden afgestemd. Een goede communicator zal daarom eerst luisteren naar de ander. Tijdens het communiceren zal hij diens representatiesysteem dan geheel of gedeeltelijk overnemen.